گندم از مهم‌ترین گیاهان زراعی ایران و جهان است و هرساله تقاضای بسیار زیادی برای تولید آن وجود دارد اما همواره با توجه به مواردی همچون تنش‌های زنده شامل آفات و بیماری‌ها و تنش‌های غیرزنده مانند خشکی و شوری، تولید این محصول را با چالش‌های جدی و گسترده‌ای مواجه است.

محققین با در نظر گرفتن این تنش‌ها، مطالعات گسترده‌ای را در سراسر دنیا برای پاسخ به نیاز رو به رشد تولید گندم انجام می‌دهند که یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این مطالعات، معرفی ارقام محتمل بر این تنش‌ها است.

خلیل زینلی‌نژاد، عضو هیأت علمی گروه بیوتکنولوژی و اصلاح نباتات دانشکده تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در این خصوص گفت: طرح مطالعه و تحقیق بر روی گندم نان از سال ۱۳۹۰ در دانشگاه آغاز و طی این مدت با جمع‌آوری بیش از ۲۵۰۰ نمونه مختلف گندم نان از بانک ژن های خارج و داخل کشور موفق به تاسیس بانک ژن گندم نان در دانشگاه شدیم.

وی با اشاره به اینکه تنوع ژنتیکی این نمونه ها مورد بررسی قرار گرفت، افزود: این نمونه ها که عمدتاً دارای منشاء ایران و کشورهای همسایه هستند، برای مدت شش سال در مطالعات مزرعه ای بر اساس صفات مورفولوژیک و همچنین در آزمایشگاه بر اساس نشانگرهای مولکولی، مورد ارزیابی قرار گرفتند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان بیان کرد: برای تولید ارقام جدید، پس از ارزیابی‌های اولیه تعدادی از نمونه ها انتخاب و در سال ۱۳۹۲ با یکدیگر تلاقی داده شدند که به این ترتیب ۱۸ جمعیت و هر یک با بیش از ۲۰۰۰ فرد متنوع تولید شد. این جمعیت‌ها در سال‌های بعد اداره شد تا افراد این جمعیت‌ها به خلوص رسید. سپس در سال ۱۳۹۸ حدود ۹۰۰ لاین از این جمعیت‌ها انتخاب و اکنون در مزرعه شماره یک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در حال ارزیابی برای تحمل به بیماری‌های رایج منطقه شامل زنگ زرد و زنگ قهوه ای است.

زینلی‌نژاد خاطرنشان کرد: نمونه‌ای از این جمعیت‌ها برای تحمل ارزیابی تحمل به تنش شوری در مزرعه شماره دو دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و همچنین اراضی شور منطقه گمیشان  کشت شدند.

وی بابیان اینکه این جمعیت‌ها برای انواع تنش‌های زنده و غیرزنده مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت، گفت: امیدواریم نتایج این پژوهش‌ها به معرفی رقم جدید و مقاومی منجر شود.