اقدامات دولت در راستای حمایت از گندمکاران: تخصیص اعتبار ۸ هزار و ۱۴۰ میلیارد تومان برای خرید تضمینی گندم

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، گندم از جمله محصولات کشاورزی است که با توجه دولت از سال های پس از پیروزی انقلاب تاکنون توانسته است به میزان تولید بالایی برسد تا جایی که در چند سال اخیر کشورمان در این بخش به خودکفایی رسیده است و شاهد صادرات گندم به مهد پاستای دنیا یعنی ایتالیا هستیم.

مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی در مقایسه سطح زیر کشت گندم با سال های قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به باشگاه خبرنگاران جوان گفته است: «در حالی در سال زراعی ۵۶- ۵۵، مجموع سطح زیرکشت گندم ۴ میلیون و ۸۵۰ هزار هکتار و تولید ۴ میلیون و ۷۲ هزار تن بود، که در سال زراعی ۹۷-۹۶، تولید گندم به ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تن رسیده است.»

وی متوسط عملکرد گندم در سال ۵۶- ۵۵، را ۸۵۰ کیلوگرم در هکتار اعلام کرده و اضافه است: «با وجود جمعیت ۳۵ میلیون نفری در سال ۵۵-۵۶، یک میلیون و ۱۴۰ هزار تن، معادل ۳۰ درصد تولید داخل، گندم به کشور وارد می شد، در حالیکه در سال زراعی ۹۷-۹۶، علی رغم رشد جمعیت به حدود ۸۲ میلیون نفر، نیازی به واردات نداریم. با وجود افزایش ۱۲ درصدی سطح زیر کشت نسبت به ۴۰ سال اخیر، تولید گندم حدود ۳۵۳ درصد رشد داشته است. سطح زیر کشت گندم در سال زراعی  ۹۷-۹۶ را ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار است. با وجود افزایش ۱۲ درصدی  سطح زیر کشت گندم نسبت به سال زراعی ۵۵-۵۶، اما عملکرد، ۲۹۰ درصد در هکتار افزایش یافته است که این امر بیانگر مجموع اقدامات فنی و افزایش عملکرد در واحد سطح اتفاق افتاده است. طی ۴۰ سال اخیر، متوسط مجموع گندم آبی و دیم از ۸۵۰ کیلوگرم در هکتار به ۲ هزار و ۴۸۰ کیلوگرم در هکتار افزایش یافته است.»

مشاور وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه در سال‌های قبل از انقلاب، ۳۰ درصد نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شد، بیان کرده است: «این درحالی است که طی سه سال اخیر به سبب تلاش کشاورزان و لطف خدا نیازی به واردات نداریم و تمامی نیاز کشور از طریق تولید داخل تامین می‌شود. با توجه به وضع مطلوب مزارع گندم برای سال زراعی ۹۸-۹۷، انتظار می‌رود که کل نیاز کشور از طریق تولید داخل تامین شود تا همچنان از واردات بی نیاز شویم.»

سطح زیر کشت گندم در دنیا بیش از 250 میلیون هکتار است و تولید کل آن در جهان بیش از 500 میلیون تن گزارش شده است. متوسط عملکرد آن در جهان در هر هکتار بیشتر از 2000 کیلوگرم است. کشورهای عمده تولید کننده گندم جهان دانمارک، هلند، فرانسه، بلژیک و آلمان و کشورهای عمده صادرکننده آن دانمارک، هلند، فرانسه، بلژیک، آمریکا، استرالیا، کانادا، آرژانتین و عربستان هستند. متوسط مصرف سرانه گندم در جهان 130 کیلوگرم و در ایران 220 کیلوگرم است. سطح زیر کشت این گیاه در ایران تقریباً 6.5 میلیون هکتار است که 4.2 میلیون هکتار آن با کشت دیم و 2.3 میلیون هکتار آن با کشت آبی عمل می آید.

بنابراین گزارش و بنا به گفته مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی تولید حدود ۱۳.۵ میلیون تن گندم برای سال زراعی ۹۸-۹۷ هدف‌گذاری شده است. وزارت جهاد کشاورزی در این باره به نقل از «اسماعیل اسفندیاری پور» نوشته است: «برای سال زراعی جاری تولید ۱۳.۵ تا ۱۴ میلیون تن گندم پیش بینی شده که علاوه بر تامین نیازهای داخلی، برای ذخیره استراتژیک هم خواهد بود.» این در حالی است که در سال زراعی 97 ، 11 میلیون تن گندم تولید شده است.

با توجه به جایگاه این محصول در عرصه اقتصادی دولت اقداماتی را برای رفاع حال کشاورزان انجام داده است که از جمله آنها می توان به خرید تضمینی گندم اشاره کرد. این اقدام دولت با هدف پایداری اقتصاد کشاورزی انجام می شود تا هم تولیدکننده و هم مصرف کننده مورد حمایت قرار گیرند. بر همین اساس در سال 98 و در بودجه پیشنهادی دولت یارانه خرید تضمینی گندم نسبت به امسال با 62 درصد رشد پیش بینی شده است.

سازمان برنامه و بودجه کشور با اعلام این خبر در پی انتشار گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و ذکر این مطلب در این گزارش که «دولت در بودجه سال آینده، برای تامین بودجه خرید تضمینی گندم و یارانه نان با کمبود اعتباری نزدیک به 16 هزار و 50 میلیارد ریال روبرو می شود.» نوشته است: «هشت هزار و 140 میلیارد تومان در سال آینده برای خرید تضمینی گندم پیش بینی شده که در مقایسه با اعتبار پنج هزار میلیارد تومانی آن در قانون امسال 62 درصد بیشتر است.»

بر پایه این توضیح «در اجرای قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی، هر سال اعتبار مورد نیاز خرید تضمینی گندم با تصویب هیات وزیران در قالب جدول گردش نقدینگی خرید تضمینی گندم بر اساس پیش‌بینی میزان خرید تعیین می‌شود.»

منابع تامین اعتبار خرید تضمینی گندم اعتبارات عمومی دولت، تسهیلات بانکی و درآمد فروش گندم توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران است.

این گزارش می افزاید: در سال جاری نرخ خرید تضمینی اعلام شده از سوی شورای عالی اقتصاد حواشی را ایجاد کرد و باعث اعتراضات کشاورزان شد. این نرخ که برای هر کیلو 1470 اومان اعلام شده بود بعد از کشاورزان باعث انتقاد نمایندگان مجلس شورای اسلامی شده بود و آنها نیز در نامه ای به رییس جمهوری خواستار اصلاح آن شده بودند.

پس از آن بود که نرخ تضمینی برای هر کیلو 1600 تومان تعیین شده بود. «محمود حجتی»، وزیر کشاورزی در کمیسیون کشاورزی مجلس اعلام کرده بود «قیمت تضمینی گندم 1600 تومان برای هر کیلوگرم تعیین شده است. این رقم در پنج ماه در کمیسیون شورای اقتصاد بررسی و تصویب شده است.» اما باز هم انتقاداتی به این نرخ از سوی گندمکاران مطرح شد تا اینکه  نمایندگان مجلس شورای اسلامی باز هم اقداماتی را برای اصلاح آن انجام داده اند تا جایی که بنا به گفته نایب رییس اول کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی «افزایش مجدد قیمت خرید تضمینی گندم و رسیدن آن به نرخ 17 هزار ریال برای هر کیلوگرم مورد توافق وزیر جهاد کشاورزی، سازمان برنامه و بودجه و رییس مجلس قرار گرفته است.»

«جلال محمودزاده» با اعلام این مطلب به ایرنا درباره این توافق گفته بود: «این توافق جهت تایید نهایی به صحن علنی مجلس می رود و در صورت کسب رای، اعتبار مورد نیاز برای آن در بودجه سال 1398 پیش بینی می شود.»

وی اضافه کرده بود: «شورای عالی اقتصاد، قیمت خرید تضمینی گندم برای سال آینده را 16 هزار ریال تعیین کرده بود که این میزان نسبت به قیمت تمام شده این محصول پایین است. پیشنهاد افزایش 2 هزار ریالی این قیمت گذاری پیش از این از سوی کمیسیون کشاورزی مطرح شد و توسط رییس مجلس شورای اسلامی پیگیری شد اما در مرحله توافق یکهزار ریال آن کاهش یافت.»

محمودزاده با بیان اینکه قیمت نهاده ها و ماشین آلات کشاورزی هر ساله افزایش پیدا می‌کند، گفته است: «این افزایش قیمت ها در سال جاری بسیار بیشتر از سال‌های قبل است و دولت باید آن را در تعیین نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی در نظر بگیرد.»

یادآور می شود: مجموع سطوح زراعی قبل از انقلاب ۹ میلیون هکتار بوده، درحالیکه هم اکنون این سطوح به ۱۱.۷ میلیون هکتار رسیده است. براین اساس یک مقدار از سطوح را به کشت محصولات از جمله گندم اختصاص می‌دادند و مجددا پس از یک تا دو سال تنفس به زمین، محصول دیگری در آن کشت می‌کردند، به همین دلیل سطوح کشت گندم و عملکرد بسیار پایین بوده است. در سال‌های قبل از انقلاب اکثر کشاورزان از بذور مصرفی استفاده می‌کردند، در حالیکه هم اکنون میزان تولید بذر نسبت به سال ۵۷ بیش از ۲۰ برابر رشد کرده است./