به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، یکی از هدف های برنامه اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی خودکفایی در تولید کالاهای اساسی و رفع وابستگی به واردات است.
در این زمینه دولت یازدهم توانست برای تحقق اقتصاد مقاومتی بویژه در پی اجرای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک)، سیاست های کاربردی مناسب و اقدام های اساسی را برای دستیابی به خودکفایی محصولات کشاورزی مانند گندم پیاده واجرا نماید..
این در شرایطی رخ داد که سال 1392 در آغاز فعالیت دولت یازدهم برخی استان های کشور فقط برای سه روز و برخی تا 2هفته گندم ذخیره داشتند و همین موضوع نگرانی هایی را برای دولت ایجاد کرده بود اما دولت تدبیر و امید افزون بر خودکفایی در تولید و ذخیره سازی گندم توانست به رشد 140 درصدی خرید تضمینی نیز برسد.
اینک در سال پایانی فعالیت دولت یازدهم افزون بر امکان صادرات سه میلیون تن گندم، برای بیش از یک سال در شروع برداشت محصول جدید حدود 9 میلیون تن گندم ذخیره دارد.
طبق آمارها در سال 1392 نزدیک 9 میلیون سیصد هزار تن گندم تولید و چهار میلیون و 800 هزار تن خریداری شد.
سال 1393 نزدیک 10 میلیون و 570 هزار تن تولید و 6 میلیون و 800 هزار تن خرید صورت گرفت.
سال 1394 قریب 11 میلیون و 500 هزار تن تولید و هشت میلیون و 100 هزار تن خرید گندم داشتیم و درسال (1395) 14 میلیون و 590 هزار تن گندم تولید و 11 میلیون و 525 هزار تن خرید انجام شد.
گزارش ها نشان می دهد در دولت تدبیر و امید بیش از پنج میلیون و 500 هزار تن افزایش تولید گندم داشته ایم.

** رشد 283 درصدی متوسط سرانه درآمد سالیانه گندمکاران
طبق آمارها در اواخر دولت های نهم و دهم ارزش خرید گندم از یک میلیون و 250 هزار کشاورز، 38 هزار و 500 میلیارد ریال بود.
همچنین متوسط عملکرد گندم آبی در هکتار 2 هزار و 700 کیلوگرم و گندم دیم 800 کیلوگرم و متوسط درآمد سالیانه کشاورزان 30 میلیون و 800 هزار ریال برآورد شد.
پس از گذشت سه سال از فعالیت دولت تدبیر و امید و قبل از آخرین سال فعالیت دولت یازدهم، ارزش خرید گندم از یک میلیون و 250 هزار کشاورز به 147 هزار میلیارد ریال رسید و متوسط عملکرد تولید گندم آبی 4150 کیلوگرم در هکتار و گندم دیم یک هزار و 530 کیلوگرم رسیده است . متوسط درآمد هر سالیانه کشاورز نیز با رشد 283 درصدی (در سه سال) به 117 میلیون و 700 هزار ریال افزایش یافت.
دولت بارویکرد افزایش بهره وری و اقدام هایی برای حمایت از کشاورزان مانند اعلام بموقع نرخ خرید تضمینی محصولات، افزایش قیمت مناسب خرید تضمینی و تولید گندم در واحد سطح، کاهش سطح زیرکشت گندم در سال پایانی فعالیت خود، تامین و تنوع سازی نهاده های مورد نیاز تولید مانند کودهای شیمیایی، سموم کیفی دفع افات و بیماریها توسعه سطح پوشش مزارع از بذور اصلاح شده وگواهی شده، توسعه سیستم های نوین آبیاری و ارتقای مکانیزاسیون به کاهش واردات و دستیابی به خودکفایی رسید
همچنین دولت موفق شد برای تحقق اقتصاد مقاومتی و تقویت بخش تولید کشاورزی همکاری های خود را با موسسه های بین المللی «سیمیت» و «ایکاردا» در بخش زراعی و بکارگیری ارقام جدید دارای عملکرد بالا و مقاوم به شوری و خشکی و صرفه جویی در مصرف آب بکار گیرد.

** توسعه مکانیزاسیون کشاورزی
دولت یازدهم برای حمایت و خودکفایی در تولید گندم با توسعه مکانیزاسیون کشاورزی در سال 1392 یک خط اعتباری به ارزش هفت هزار و 500 میلیارد ریال اختصاص داد.
این میزان در سال 1393 به هشت هزار میلیارد ریال و در سال 1394 به 10 هزار میلیارد ریال سال 95به 12 هزاریال افزایش داده است تا کشاورزان با استفاده از تسهیلات دریافتی بتوانند مزارع خود را به تراکتور و کمباین های نوین و انواع دنباله بند و… مجهز کنند.
95 درصد این کمباین ها و تراکتورهای کاشت، داشت و برداشت تولید شرکت های داخلی است.

* رشد مناسب قیمت خرید تضمینی گندم
یکی از سیاست های دولت یازدهم که به رشد تولید محصول راهبردی گندم منجر شد، رشد مناسب نرخ خرید تضمینی این محصول از کشاورزان بوده است.
دولت برای سال زراعی 1393 – 1392 نرخ هر کیلوگرم گندم معمولی را 10 هزار و 500 ریال و گندم دروم را 10 هزار و 800 ریال تعیین کرد.
در سال زراعی 1394 – 1393 نرخ گندم معمولی 11 هزار و 550 ریال و گندم دروم 11 هزار و 880 هزار ریال بود.
در سال زراعی 1394 – 1395 نرخ خرید تضمینی گندم معمولی 12 هزار و 705 ریال و گندم دوروم 13 هزار و 68 ریال ثبت شد.
در سال 1395- 1396 نرخ خرید گندم معمولی (نان) برای هر کیلوگرم 13 هزار ریال (1300 تومان) و گندم دروم (ماکارونی) 13 هزار و 300ریال (1330 تومان) تعیین و محصول با افت مفید چهار درصد و افت غیرمفید 2 درصد خریداری شد.
در دولت گذشته برای سال زراعی 1384 قیمت گندم معمولی 2هزار و 50 ریال و در سال 1388 سه هزار و 300 ریال بود.
در دوره 1390 – 1389 قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم معمولی سه هزارو 600 ریال و گندم دروم سه هزارو 800 ریال و در سال زراعی 1391 -1390 این رقم برای گندم معمولی سه هزار و 950 هزار ریال و گندم دروم چهار هزار و 150 هزار ریال شد.
در سال زراعی 1392 – 1391 نرخ گندم سه بار تغییر کرد و به 8000 ریال رسید..
عزم دولت برای افزایش نرخ خرید تضمینی گندم در شرایطی محقق شد که دولت به دلیل وجود تحریم ها از نظر تامین منابع مالی با مشکلاتی روبرو بود اما توانست با مدیریت منابع و جذب سرمایه از طریق فروش اوراق خزانه، سیاست حمایتی خود از گندمکاران را عملی کند.
همچنین در سال های فعالیت دولت یازدهم، عاملیت پرداخت مطالبات گندمکاران به بانک کشاورزی واگذار شد و این بانک توانست بدون هیچ وقفه ای پول گندمکاران را تامین و به موقع پرداخت کند.

دولت یازدهم به دلیل محدودیت منابع آبی کشور و صرفه جویی در مصرف آب سیاست کاهش سطح زیرکشت برخی محصولات مانند گندم را به کار گرفت.
با این کار سطح زیرکشت گندم که 6 میلیون و 460 هزار هکتار بود، با برنامه ریزی دولت به پنج میلیون و 890 هزار هکتار شامل 2میلیون و 100 هزار هکتار گندم آبی و سه میلیون و 870 هزار هکتار گندم دیم کاهش یافت.
با وجود کاهش سطح تولید، اقدام های تشویقی دولت یازدهم به تولید بیش از 14 میلیون تن گندم در کشور در سال 1395 منجر شد که از این میزان نزدیک 11 میلیون و 500 هزار تن مازاد بر نیاز کشاورزان به ارزش 145 هزار میلیارد ریال خریداری شد.
بنابراین کشور توانست هشت میلیون و 400 هزار تن گندم را به ارزش 9 هزار و 360 خریداری و ذخیره سازی کند که نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن 20.3 درصد رشد کرد.
نتیجه این موفقیت چنان بود که امسال ایران امکان صادرات سه میلیون تن گندم بیش از نیاز داخل کشور را دارد.
خوزستان، گلستان و فارس به ترتیب رتبه های اول تا سوم تولید گندم کشور را به خود اختصاص دادند.
همچنین آرد مورد نیاز بیش از 70 هزار نانوایی وابسته به شرکت بازرگانی دولتی ایران تامین شد.
ثبت میزان بی سابقه تولید و خرید تضمینی گندم در پارسال موجب برگزاری جشن شکر گزاری گندم پس از 12 سال وقفه در بیست و دوم آذرماه 1395 با حضور حسن روحانی رئیس جمهوری شد.
پیش از این، کشور در سال 1383 با تلاش گندمکاران و پس از 40 سال به خودکفایی گندم رسیده بود اما در دوره فعالیت دولت های نهم و دهم این امر به تاخیر افتاد تا اینکه دولت تدبیر و امید پیش بینی خودکفایی دوباره ایران در تولید گندم را تحقق بخشید.
روحانی در جشن خودکفایی گندم با برشمردن موفقیت های دولت در تامین امنیت غذایی، اعلام کرد در سال 1392 تولید مواد غذایی در بخش کشاورزی 97 میلیون تن بود که آذرماه 1395 به 117 میلیون تن رسید که 20 میلیون تن افزایش تولید را در 3.5 سال گذشته نشان می دهد.
رییس جمهوری یادآوری کرد در سال 1380 هشت میلیون و 600 هزار تن گندم و در سال 1388، 6 میلیون و 700 هزار تن گندم وارد شد اما اکنون به شرایطی رسیده‌ایم که علاوه بر تامین نیاز داخلی می‌توانیم بخش مازاد نیاز خود را صادر کنیم.
روحانی گفت: پیشرفت در بخش کشاورزی باید با تداوم تولید همراه باشد و ما اگر به خودکفایی در تولید محصولی رسیدیم باید بتوانیم در حفظ و پایداری آن بکوشیم.
همچنین به گفته وزیر جهادکشاورزی، در سال 1395 رقم خرید گندم از کشاورزان در مقایسه با سال 1392 به 147 هزار میلیارد ریال رسید که رشد چهار برابری خرید را نشان می دهد.
محمود حجتی یکی از موفقیت های دولت یازدهم را تامین و پرداخت به موقع مطالبات گندمکاران کشور عنوان کرد و افزود: با وجود محدودیت های منابع مالی این اعتبارات توسط دولت و بانک کشاورزی تامین و پرداخت شد و دولت بدهی ندارد.

** رشد 62 درصدی استفاده از بذر گندم گواهی شده
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه به ایرنا گفت: علت خودکفایی دوباره کشور در تولید گندم اجرای سیاست های راهبردی دولت یازدهم با رویکرد حمایت از کشاورزان داخلی، اعلام بموقع قیمت خرید تضمینی گندم، تعیین قیمت مناسب و تامین اعتبار مورد نیاز خرید ماشین آلات و ادوات کشاورزی است.
«اسماعیل اسفندیارپور» افزود: در سه سال گذشته نزدیک 60 هزار دستگاه تراکتور و 11 هزار انواع خطی کار و کارنده گندم، هشت هزار و 500 سمپاش پشت تراکتوری و یک هزار و 500 دستگاه کمباین برای توسعه مکانیزاسیون در بخش کشاورزی با همکاری بانک کشاورزی و منابع موجود تامین شد.
وی تصریح کرد: در دولت یازدهم توسعه استفاده از بذر گواهی شده گندم رواج یافت؛ به گونه ای که در سال 1392 کل بذر اصلاح شده قابل کشت درسال1392 معادل 290 هزار تن بود که این میزان در سال 1395 این رقم به 470 هزار تن رسید که 62 درصد رشد را نشان می دهد.
اسفندیارپور به پرداخت چهار هزار ریالی یارانه دولت برای تامین هر کیلو بذر تحویلی به کشاورزان اشاره کرد و گفت: دولت برای حمایت ازکشاورزان و تولید بیشتر بذر گندم گواهی شده ارزان را عرضه کرد. این بدان معنی است که دولت روی هر کیلوگرم بذر گندم گواهی شده نزدیک چهار هزار ریال یارانه پرداخت کرد. یعنی اگر قیمت هر کیلوگرم بذر گندم گواهی شده 20 هزار ریال بود دولت ان را با نرخ 15 هزار و 600 ریال در اختیار کشاورزان قرار داد.
این مسوول درباره پشتیبانی دولت در تامین نهاده هایی همچون کود و سم کیفی گفت: دولت در 3.5 سال گذشته بویژه پس از اجرای برجام توانست کودشیمیایی (که غذای گیاه است) و سموم علف کش کیفی مورد نیاز کشور را از طریق بخش خصوصی بموقع تامین کند.
وی تاکید کرد 100 درصد بذر گندم مورد استفاده کشور از تولید داخل است و درباره تاسیس بنیاد ملی توانمندسازی گندمکاران کشور در دولت یازدهم افزود: این بنیاد ملی متشکل از گروهی گندمکاران پیشرو، سازمان های مردم نهاد از همه استان های کشور است که بالاترین عملکرد، دانش، تجربه و پایگاه اجتماعی را دارند و مزارع خود را به عنوان محل های آموزش عملی برای توانمندسازی مابقی کشاورزان در اختیار گذاشته اند.
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: برای ترویج کشت سازگار با منطقه، در این مدت در 175 نقطه از مزارع استان های مختلف کشاورزان گندم کار، ارقام مختلف گندم سازگار با منطقه را کشت می کنند که مورد بازدید دیگر کشاورزان قرار می گیرد ودر امر اموزش وتوسعه کشت ارقام جدید با تولید بالا نتیجتا در افزایش عملکرد موثر است.
وی یکی از اقدام های دولت را واگذاری تولید بذر گندم به بخش خصوصی دانست و اضافه کرد: همه بذر تولیدی کشور توسط 200 شرکت بخش خصوصی و تعاونی در سراسر کشور تامین شد.
اسفندیارپور گفت: در سال 1393، نزدیک 9 هزار کارشناس فارغ التحصیل کشاورزی در مراکز خدمات کشاورزی به کار مشغول شدند که نقطه اتصال بخش کشاورزی با کشاورزان در قطب های تولید به شمار می روند؛ به طوری که هر کارشناس شماری روستا و مزرعه را زیرنظر دارد.
وی درباره توسعه و اصلاح روش های آبیاری مزارع گندم افزود: بکارگیری آبیاری قطره ای میکرو یا موضعی به عنوان یک رویکرد موثر در مزارع گندم ودیگر محصولات سبزی و صیفی است.

** اجرای آبیاری قطره ای در 40 هزار هکتار مزارع گندم آبی
اسفندیارپور گفت: در این مدت با همکاری معاونت آب و خاک و مجری آبیاری تحت فشار وزارت جهاد کشاورزی آبیاری تحت فشار در مزارع گندم توسعه یافت و تاکنون نزدیک 40 هزار هکتار مزارع گندم آبی مجهز به این سیستم شده است و همچنان این رویکرد دنبال ودر حال توسعه می باشد. .
به گفته وی، در این روش آبیاری با استفاده از فناوری و امکانات در دسترس افزون بر ارتقای بازده تولید و بهره وری آب، به ازای هر مترمکعب آب مصرفی دستکم 2تا 3 کیلوگرم دانه گندم تولید می شود.
وی ادامه داد: این شیوه در سطح 750 هزار هکتار ازمزارع گندم ابی قابل اجراست و در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد.

** کاهش وسعت گندمزارها ی ابی به یک میلیون و 900 هزار هکتار در برنامه ششم
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی گفت: طبق برنامه اقتصاد مقاومتی با افزایش بهره وری کاهش سطح زیر کشت گندم آبی از 2 میلیون و 500 هزار هکتار در سال های 1390، 1391 و 1392 در پایان برنامه پنج ساله توسعه به 2 میلیون و 100 هزار هکتار رسیدیم که کاهش 400 هزار هکتاری را نشان می دهد.
وی تصریح کرد: همچنین مقرر شد در برنامه ششم توسعه سطح این زمین ها به یک میلیون و 900 هزار هکتار برسد.
اسفندیارپور گفت: با توجه به کاهش سطح زیرکشت امسال خرید تضمینی 11 میلییون تن گندم پیش بینی شده است که البته این زمین ها در ادامه زیر کشت کلزا می رود که تناوب کشت در افزایش 15 تا 20 درصدی تولید گندم نقش بسزایی دارد..
به گفته این مسئول تاکنون نزدیک 95 هزار هکتار گندمزارها زیر کشت کلزا رفته است.
در 3.5 سال گذشته آمارها رشد صعودی تولید گندم را نشان می دهد که این امر نشان می دهد رویکرد و سیاست های اتخاذ شده دولت تدبیر و امید کارایی لازم را داشته و باید این سیاست ها بصورت جدی دنبال وتقویت شود.