آغازصادرات گندم پس از ۱۰ سال

 این جشن و خودکفایی نقطه آغازی برای پیوستن ایران به جمع کشورهای صادرکننده گندم بود.برهمین اساس در جلسه ستاد تنظیم بازار که روز دوشنبه هفته جاری به ریاست معاون اجرایی رئیس جمهوری برگزار شد، مقرر شد در هفته آینده در چارچوب مصوبات تنظیم بازار صادرات گندم از طریق سیکل صادراتی بورس کالای کشور آغاز شود.

بدین ترتیب پس از آنکه برای آخرین بار در دهه 80 مقداری گندم صادر شد، کاهش تولید و برهم خوردن تراز آن در کشور باعث شد تا واردات جای صادرات را بگیرد.درحالی که در سال‌های پایانی دولت هشتم، ایران در تولید گندم به خودکفایی رسید و جشن خودکفایی را برگزار کرد، اما در دولت‌های نهم و دهم هر سال یک میلیون تن از تولید این محصول استراتژیک کاسته و به واردات آن اضافه ‌شد، به گونه‌ای که در سال ۱۳۹۲ میزان واردات گندم به حدود هفت میلیون تن رسید.اما از سال 1393 با برنامه‌ریزی وزارت جهاد کشاورزی سالانه به تولید و خرید تضمینی گندم اضافه و واردات آن محدودتر می‌شد به گونه‌ای که به ترتیب طی سال‌های ۱۳۹۳ تا امسال 7/6 میلیون تن، 2/8 میلیون تن و حدود 5/11 میلیون تن گندم تولید شده مازاد کشاورزان به صورت تضمینی خریداری شد و امسال دومین سالی بود که کشور به خودکفایی گندم ‌رسید.

 صادرات 3 میلیون تن گندم

دراین باره معاون وزیر جهاد کشاورزی و مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره آغاز صادرات گندم گفت: سرانجام پس از گذشت حدود 10 سال، روز دوشنبه هفته جاری مجوز صادرات گندم مازاد تولیدی کشور از سوی ستاد تنظیم بازار صادرشد. علی قنبری افزود: براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تا پایان سال‌جاری 3 میلیون تن گندم و آرد به خارج از کشور صادرمی شود.
به گفته وی این حجم از صادرات به ترتیب اولویت از طریق بورس کالای ایران، مزایده بین‌المللی یا تهاتر انجام خواهد شد. وی توضیح داد: درصورتی که صادرات این حجم گندم از بورس کالا امکانپذیر نباشد، از روش مزایده بین‌المللی اقدام خواهد شد و آخرین روش تهاتر است که در برابر سایر کالاها صورت خواهد گرفت.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به اینکه اواسط دهه 80 حدود 400 تا 500 تن گندم صادر شده بود، اظهارکرد: اما از این تاریخ به بعد هیچ صادراتی انجام نشده بود و هفته آینده این هدف محقق خواهد شد. گفتنی است کشورهای اروپایی نظیر ایتالیا، ترکیه و حوزه خلیج فارس متقاضی خرید گندم ایران هستند.
به گفته مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران، تولید گندم در سال‌جاری حدود ۱۴ میلیون تن است که از این رقم بیش از 5/11 میلیون تن در قالب خرید تضمینی از کشاورزان خریداری شد که این عدد نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۳درصد افزایش دارد.

 این بار خودکفایی پایدار می‌ماند

برخلاف دوره قبل که به دلیل تغییر برنامه‌ریزی دولت های نهم و دهم، خودکفایی گندم پایدار نماند و رفته‌رفته ایران بخش عمده‌ای از نیاز خود را از طریق واردات این محصول تأمین کرد، کارشناسان اعتقاد دارند که خودکفایی سال 1395 پایدار خواهد ماند. به گفته صاحبنظران از آنجا که برنامه‌های دولت مرتبط با بخش کشاورزی به طور کامل متحول شده است و از سوی دیگر با اجرای طرح‌های ویژه مصرف نان و گندم در کشور نیز منطقی شده است، انتظار می‌رود تا خودکفایی گندم در سال‌های آینده نیز باقی بماند. مقایسه تولید گندم در دولت‌های پنجم تا دهم نشان می‌دهد که دولت‌های پنجم و ششم با 9/70درصد رتبه اول و دولت‌های هفتم و هشتم با 4/42 درصد رتبه دوم و دولت‌های نهم و دهم با کاهش ۷/۵ درصدی از تولید گندم در رتبه سوم قرار دارند.

در دوران دولت‌های نهم و دهم تا سال ۹۰ تولید گندم از ۱۴۳۰۹ به ۱۳۵۰۰ هزارتن کاهش یافت. کاهش کل منفی ۷/۵ درصد بوده است. یعنی سالی ۱۶۲ هزارتن از تولیدات گندم کشور کاسته شد. متقابلاً در این دوران واردات گندم ۱۱۰۶ درصد رشد داشت یعنی از ۱۱۶ هزارتن به ۱۴۰۶ هزارتن افزایش یافت. همچنین رشد متوسط سالانه واردات گندم ۲۱۱ درصد یعنی سالانه ۲۵۸ هزارتن به واردات گندم کشور اضافه شد؛ به‌طوری که طبق گزارش روزنامه فایننشال تایمز ایران در سال ۲۰۰۹ به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده گندم در جهان مطرح شد تا جایی که ایران از مصر که زمانی بزرگ‌ترین واردکننده گندم بود، پیشی گرفت.

ایران که روزگاری بزرگ‌ترین واردکننده سنتی گندم بود، در سال ۱۳۸۳ با دستیابی به خودکفایی در تولید گندم، جشن خودکفایی را برپا کرد و روز ۲۶ آبان را به‌عنوان روز خودکفایی گندم در تقویم ثبت کرد وایرانیان پس از ۴۰ سال توانستند گندم خود را خودشان تولید کنند. حال پس از یک وقفه 10 ساله این بار خودکفایی پایدار محقق شد.

3535